Ai sẽ được ưu tiên sử dụng vaccine Covid-19 trước? Các cơ quan y tế của Mỹ hy vọng vào cuối tháng tới sẽ đưa ra một số dự thảo hướng dẫn cụ thể về cách phân phối vaccine Covid-19, nhưng việc ai sẽ được ưu tiên sử dụng trước sẽ là một quyết định khó khăn, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát mạnh không chỉ tại Mỹ mà còn trên khắp thế giới.
.jpg) |
Tình nguyện viên thử vaccine Covid-19 tại Mỹ. Ảnh: WP |
Ai sẽ được ưu tiên sử dụng trước?
"Ngay bây giờ, không phải ai cũng thích câu trả lời cho câu hỏi này", Tiến sĩ Francis Collins, Giám đốc Viện Y tế quốc gia, cho biết và nói thêm rằng, chính phủ đã yêu cầu nhóm tư vấn giúp đưa ra quyết định cuối cùng. "Sẽ có nhiều người cảm thấy họ cần phải được ưu tiên. Và hầu hết ai cũng muốn được ưu tiên sử dụng trước", ông nói.
Theo thông thường, những người được ưu tiên đầu tiên cho một loại vaccine khan hiếm là nhân viên y tế và những người dễ bị nhiễm bệnh nhất. Tuy nhiên, theo ông Collins, việc ưu tiên phân phối vaccine cũng cần cân nhắc đến yếu tố địa lý, ưu tiên những người ở vùng dịch bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Và theo ông, chắc chắn không thể bỏ quên các tình nguyện viên tham gia giai đoạn cuối thử nghiệm vaccine. "Chúng ta nợ họ một số ưu tiên đặc biệt", ông Collins nói.
Các nghiên cứu lớn thời gian qua nhằm mục đích chứng minh một số mẫu vaccine thử nghiệm là an toàn và hiệu quả. Cty Moderna và Pfizer của Mỹ đã bắt đầu các thử nghiệm lâm sàng cuối vaccine Covid-19 với 30.000 tình nguyện viên hồi tuần trước. Trong vài tháng tới, các Cty như AstraZeneca, Johnson & Johnson và Novavax cũng sẽ kêu gọi một lượng lớn tình nguyện viên tham gia thử nghiệm. Và một số vaccine được sản xuất tại Trung Quốc đang trong các nghiên cứu giai đoạn cuối nhỏ hơn ở các nước khác.
Mặc dù chính phủ Mỹ cam kết đặt mua và dự trữ hàng trăm triệu liều vaccine Covid-19, vẫn có một sự thật phũ phàng: Ngay cả khi vaccine được tuyên bố là an toàn và hiệu quả vào cuối năm, sẽ không đủ cho tất cả những ai muốn sử dụng ngay - đặc biệt là hầu hết các loại vaccine tiềm năng đều đòi hỏi phải sử dụng 2 liều. Nó là một vấn đề nan giải toàn cầu. Tổ chức Y tế Thế giới đang vật lộn với câu hỏi tương tự như Mỹ khi họ cố gắng đảm bảo vaccine được phân phối công bằng cho các nước nghèo - những quyết định thậm chí còn khó khăn hơn khi các nước giàu đã chi hàng tỷ USD để đặt mua hơn 1 tỷ liều vaccine đầu tiên. Tại Mỹ, Ủy ban cố vấn về thực hành tiêm chủng, một tổ chức do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ lập ra, được cho là sẽ cố vấn ai được sử dụng vaccine trước và khi nào - lời khuyên mà chính phủ hầu như luôn tuân theo.
Còn nhiều tranh cãi
Nhưng lần này, vấn đề đang rơi vào vòng lẩn quẩn khi các chuyên gia của Học viện Y khoa Quốc gia, được Quốc hội thuê để tư vấn cho chính phủ, cũng được yêu cầu cân nhắc kỹ càng. Với rất nhiều thông tin sai lệch về vaccine và lo ngại rằng vấn đề có thể bị "chính trị hóa", Giám đốc CDC Robert Redfield nói rằng, người dân phải "xem việc phân phối vaccine là công bằng và minh bạch".
Vậy làm thế nào để quyết định? Theo CDC, 12 triệu liều đầu tiên nên được sử dụng cho các nhân viên y tế, nhân viên an ninh và các nhân viên hoạt động trong lĩnh vực có rủi ro nhiễm bệnh cao nhất. 110 triệu liều tiếp theo dành cho những người thuộc nhóm rủi ro cao như người hơn 65 tuổi sống trong các viện dưỡng lão, những người có sức khỏe kém hoặc những người được coi là lao động thiết yếu, sau đó mới đến sử dụng đại trà.
Trong khi đó, bác sĩ Peter Szilagyi, bác sĩ nhi tại Đại học California, nói: “Bản thân tôi không coi mình là một nhân viên y tế thiết yếu”. Trên thực tế, nguy cơ lây nhiễm Covid-19 với các nhân viên y tế hiện đã giảm so với giai đoạn đầu bùng phát dịch. Hiện giờ đội ngũ y tế trong các đơn vị điều trị Covid-19 được bảo vệ tốt hơn, những người khác mới có nguy cơ lây nhiễm cao hơn. Một vấn đề cũng làm dấy lên tranh cãi đó là, ngoài nhân viên y tế, nhân viên an ninh, thì nhân viên nhà máy chế biến gia súc, gia cầm hay giáo viên có được coi là lao động thiết yếu hay không?
AP dẫn lời bác sĩ Sharon Frey của Đại học Louis cho rằng, ngoài những nhóm người trên, việc phân phối vaccine cần ưu tiên những người nghèo sống trong các không gian chật hẹp, ít có điều kiện tiếp cận y tế hay không thể làm việc từ xa. Ngoài ra, còn có những lo ngại trong việc giữ khoảng cách khi tiêm vaccine. Trong đại dịch cúm lợn năm 2009, các gia đình đã xếp hàng dài ở bãi đậu xe và tại các sở y tế để chờ tiêm vaccine, trong khi cần tránh việc tụ tập đông người như vậy.
Thông qua chiến dịch “Warp Speed”, chính quyền Tổng thống Donald Trump nỗ lực đẩy nhanh quá trình sản xuất và phân phối vaccine ngừa Covid-19. Bà Nancy Messonnier, một quan chức của CDC, cho biết cơ quan này đang để ngỏ các phương án phân phối vaccine thông qua xe lưu động, các phòng khám và một số phương án khác. “Ngay khi một vaccine được công nhận là có hiệu quả, chúng tôi muốn có thể bắt đầu các chương trình này ngay ngày hôm sau. Đó là một chặng đường dài”, bà Messonnier nói.
KHẢ ANH
>>New Zealand tiếp tục hoãn mở cửa biên giới với Australia
>>Thế giới gần chạm mốc 18 triệu ca Covid-19
>>“Chủ nghĩa dân tộc vaccine”: Mọi quốc gia đều chỉ vì lợi ích riêng?