(Cadn.com.vn) - Giới báo chí quốc tế, trong đó có những tờ báo lớn như CNN, AFP, Reuters, New York Times (NYT) đang sùng sục với thông tin Trung Quốc có dự án cải tạo lớn trên bãi Đá Chữ Thập ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Tất cả bài viết đều chỉ trích động thái của Bắc Kinh là bất hợp pháp và ngang ngược. Trong đó, tờ NYT đặt ra nhiều câu hỏi và những phân tích sâu xa về ý đồ đằng sau việc xây đảo nhân tạo gây sóng gió lần này của Trung Quốc.
Trung Quốc khuấy động...
Theo tờ NYT, việc Trung Quốc đang xây đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam chỉ càng khiến cho tình hình biển Đông thêm căng thẳng.
Trong tuyên bố chính thức về vụ việc này, chính phủ Mỹ yêu cầu Bắc Kinh ngay lập tức ngừng hoạt động xây dựng bất hợp pháp này. Phát ngôn viên Lầu Năm Góc tuyên bố, Mỹ muốn Trung Quốc ngừng “gây hấn” và tham gia vào các sáng kiến ngoại giao. Nhà Trắng vẫn đang tích cực ủng hộ những nỗ lực của ASEAN nhằm tiến đến xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) với Bắc Kinh để xoa dịu các tranh chấp lãnh thổ.
Tuy nhiên, Bắc Kinh vẫn cương quyết chỉ làm việc trên bàn đàm phán song phương. Trong bài phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Australia vừa qua, Tổng thống Barack Obama khẳng định, Mỹ có kế hoạch tăng cường ngoại giao và các cam kết quân sự ở Châu Á và sẽ nỗ lực để đảm bảo rằng các quốc gia lớn không “bắt nạt các nước nhỏ”.
Tuy nhiên, Thiếu tướng La Viện - nổi tiếng với những quan điểm diều hâu - của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) hôm 24-11 bao biện rằng, việc xây dựng này là chính đáng.
 |
| Hình ảnh vệ tinh cho thấy các hoạt động xây dựng của Trung Quốc ở bãi Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Ảnh: CNN/IHS Jane’s |
... nhằm thôn tính biển Đông
Hình ảnh vệ tinh mới của Tạp chí Quốc phòng IHS Jane’s hôm 22-11 cho thấy, Trung Quốc đang xây dựng đảo mới tại bãi Đá Chữ Thập, vốn sẽ có khả năng hỗ trợ đường băng và bãi đậu. Tàu hút bùn cũng vào cuộc nhằm xây dựng một bến cảng lớn để tàu chiến cập bến.
Những hình ảnh bất hợp pháp này đang khiến giới phân tích nóng lên từng giờ. NYT dẫn lời một số nhà quan sát quân sự cho rằng, dự án cải tạo lần này sẽ cho phép Trung Quốc hạ cánh máy bay quân sự ở đây, mở rộng tầm với của Bắc Kinh đến các đảo tranh chấp ở biển Đông.
Theo IHS Jane’s, Trung Quốc mở rộng dấu chân trên quần đảo Trường Sa trong nhiều năm nay bằng cách chuyển cát đến các rạn san hô và bãi cát ngầm, tạo ra ít nhất 3 đảo mới có thể phục vụ như là cơ sở giám sát và các trạm tiếp tế cho tàu hải quân.
Tuy nhiên, các hoạt động tại bãi Đá Chữ Thập lần này là quy mô lớn nhất. Quần đảo Trường Sa bao gồm hàng trăm đảo, san hô, đá, bãi cát... trải rộng hơn 250.000km2 trong khu vực gần với Việt Nam, Philippines và Malaysia hơn so với Trung Quốc.
Theo tạp chí IHS Jane’s, ý đồ và động cơ của Trung Quốc quanh việc xây dựng ở Bãi Đá Chữ Thập là quá rõ. Với lợi thế quân sự khổng lồ, việc xây dựng này rõ ràng là để ép buộc các bên tranh chấp khác chấp nhận từ bỏ tuyên bố chủ quyền và tài sản của họ.
Thật ra, theo NYT, ý đồ của Trung Quốc lộ rõ lâu nay khi ra tuyên bố 90% chủ quyền biển Đông với cái gọi là “đường lưỡi bò”. Các quốc gia thậm chí tranh cãi về việc khi nào Trung Quốc sẽ lập Vùng xác định phòng không (ADIZ) ở biển Đông sau động thái tương tự ở biển Hoa Đông.
Hầu hết các nhà phân tích cho rằng, Bắc Kinh sẽ không làm như vậy trong tương lai gần. Nhưng họ nói rằng, quốc gia đông dân nhất thế giới đang chuẩn bị các bước đi cần thiết - như mở rộng ra các đảo san hô nhỏ và thiết bị giám sát có thể hỗ trợ các tòa nhà lớn – tạo thời gian để Hải quân và Không quân có năng lực để thực thi giám sát ADIZ từ đất liền.
Để ngăn chặn hành động của Trung Quốc trên quần đảo Trường Sa, chính quyền Obama hồi đầu năm nay đề nghị rằng, tất cả các nước tuyên bố chủ quyền ở biển Đông nên “đóng băng” việc xây dựng trên các đảo tranh chấp. Trung Quốc bác bỏ ý tưởng này. Bãi Đá Chữ Thập là ví dụ điển hình cho thấy rõ thách thức của Bắc Kinh trước đề nghị “đóng băng” của Mỹ.
Khả Anh