Thượng viện Mỹ ngày 30-7 đã không thể vô hiệu hóa quyền phủ quyết của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với 3 nghị quyết nhằm ngăn chặn việc bán vũ khí cho Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE). Các Thượng nghị sĩ đã bỏ phiếu với tỷ lệ 45-40, 45-39 và 46-41 đối với các nỗ lực vô hiệu hóa quyền phủ quyết của ông Trump, không vượt qua mức 2/3 số phiếu ủng hộ cần thiết tại Thượng viện.
Viện dẫn cuộc khủng hoảng nhân đạo gây ra bởi chiến dịch quân sự do Saudi Arabia dẫn đầu chống lại phiến quân Houthi của Iran ở Yemen và vụ sát hại nhà báo Saudi Arabia Jamal Khashoggi, Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ ra tuyên bố ủng hộ dự luật áp đặt một số biện pháp trừng phạt đối với Hoàng gia Saudi Arabia và phong tỏa một số thương vụ mua bán vũ khí đối với quốc gia Trung Đông này.
Ủy ban trên đã bỏ phiếu thông qua dự luật này với 13 phiếu thuận và 9 phiếu chống, trong đó đáng chú ý có 3 phiếu của các Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa. Để trở thành luật, văn kiện này phải được thông qua tại Thượng viện do đảng Cộng hòa chiếm đa số, cũng như tại Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát, và được Tổng thống Trump ký ban hành, hoặc giành được 2/3 sự ủng hộ của lưỡng viện Quốc hội. Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Trump tuyên bố sẽ viện dẫn điều khoản “khẩn cấp” của Đạo luật kiểm soát xuất khẩu vũ khí để hoàn thành việc bán lô vũ khí trị giá 8,1 tỷ USD cho các đối tác khu vực của Mỹ ở Trung Đông nhằm ngăn chặn các mối đe dọa từ Iran.
Tổng thống Trump muốn Quốc hội chấp thuận cho các thỏa thuận bán bảo dưỡng máy bay riêng biệt, đạn dược dẫn đường chính xác và các vũ khí và thiết bị khác cho các quốc gia bao gồm Saudi Arabia và UAE. Đây là những thương vụ vũ khí thông thường của Mỹ nhưng vấn đề là nó diễn ra tại thời điểm căng thẳng gia tăng ở Trung Đông. Đã có những lo ngại rằng, việc bán vũ khí sẽ làm trầm trọng thêm cuộc chiến tàn khốc ở Yemen, nơi Saudi Arabia đang đứng đầu một liên minh do Mỹ hậu thuẫn trong cuộc chiến chống lại phiến quân Houthi do Iran hỗ trợ, một cuộc chiến mà LHQ tuyên bố đã gây ra cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất thế giới.
Vì vậy, các nghị sĩ Quốc hội Mỹ đã tranh luận trong nhiều tháng nay về việc quy trách nhiệm cho Saudi Arabia và UAE về những vi phạm nhân quyền, bao gồm vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi tại lãnh sự quán nước này ở Thổ Nhĩ Kỳ và thảm họa nhân đạo tại Yemen để bác thỏa thuận này. Nhưng với diễn biến mới nhất này, có thể thấy, họ đang thua ông Trump.
THANH VĂN